Cuộc chiến Mỹ-Trung Quốc sẽ là một cuộc chiến "lưỡng bại câu thương". (Nguồn: SCMP)
Trước tình hình đại dịch và sự nóng lên của vấn đề Hong Kong (Trung Quốc), ngày càng nhiều các nước phương Tây lên tiếng kêu gọi hạn chế hợp tác kinh tế với Trung Quốc. Tháng 5 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố xem xét cắt đứt toàn bộ quan hệ với Trung Quốc, trong khi lãnh đạo nhiều quốc gia như Pháp và Australia bày tỏ quan ngại sâu sắc trước diễn biến tình hình.
Mỹ hiện đang cân nhắc có thể chi tới 25 tỷ USD để đưa các công ty Mỹ trở về nước và đẩy cuộc chiến nhằm vào tập đoàn viễn thông Huawei lên một nấc thang mới. Washington cũng chĩa mũi tấn công vào lĩnh vực hợp tác nhân lực với Trung Quốc bằng cách trì hoãn hoặc dừng cấp phép cho sinh viên Trung Quốc muốn sang học tại các cơ sở giáo dục của Mỹ và những kỹ sư Trung Quốc muốn làm việc trong các công ty công nghệ của Mỹ.
Phụ thuộc lẫn nhau
Tuy nhiên, thị trường rộng lớn của Trung Quốc là yếu tố khó có thể bỏ qua. Theo số liệu của công ty nghiên cứu dữ liệu Rhodium, từ năm 2012, đầu tư trực tiếp của Mỹ vào Trung Quốc vẫn duy trì ở mức 15 tỷ USD/năm. Tuy nhiên, một “dấu chấm hết” cho mối quan hệ này có vẻ như sẽ là điều khó tránh khỏi khi cuộc cạnh tranh địa chính trị, công nghệ và cả hệ tư tưởng giữa hai quốc gia đang nhen nhóm.
Nếu kịch bản đó xảy ra, cái giá cả hai bên phải trả sẽ rất lớn. Mỹ và Trung Quốc phụ thuộc nhau không chỉ vì thiết bị công nghệ hay khẩu trang. Các công ty của Trung Quốc đều là những khách hàng lớn trong lĩnh vực công nghệ của Mỹ và chính lực lượng sinh viên Trung Quốc đã giúp các trường đại học ở Mỹ có nguồn tiền đầu tư vào ngành toán học và khoa học cơ bản sau rất nhiều năm thiếu đầu tư triền miên. Chính vì vậy, dù ngân sách liên bang dành cho các trường đại học của Mỹ khá ít ỏi trong suốt thập kỷ qua, các cơ sở này vẫn trụ vững ở vị trí hàng đầu về cách tân khoa học- công nghệ.
Lý do sâu xa là do nhu cầu lớn của người Trung Quốc để có được tấm bằng “đắt giá” từ các trường đại học của Mỹ. Sinh viên Trung Quốc là những “khách hàng” lớn nhất, chiếm tới 1/3 tổng số sinh viên quốc tế học tập tại Mỹ, với số học phí lên tới 13,9 tỷ USD/năm và các khoản chi liên quan khác (theo số liệu năm 2017).
Theo Viện nghiên cứu Pew, số tiền này bằng gần một nửa tổng ngân sách liên bang chi cho các trường đại học Mỹ mỗi năm. Bên cạnh đó, một số lượng lớn sinh viên Trung Quốc sau khi ra trường quay trở lại làm việc cho các công ty công nghệ của Mỹ, giúp giảm đáng kể chi phí nhân lực.
ĐỖ BÌNH